“ ป่าต้นน้ำ บ้านน้ำราด ”
สรวงสวรรค์ ที่ทวยเทพปั้นแต่ง
ปัจจุบันชุมชนในท้องถิ่นชนบทที่มีทรัพยากรด้านต่างๆในพื้นที่ของตนเอง เป็นต้นว่าศิลปะวัฒนธรรม ประเพณี สินค้าเกษตรที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ เช่น ทุเรียนป่าละอู หรือแม้แต่ระบบนิเวศธรรมชาติที่เป็นของชุมชน สิ่งต่างๆเหล่านี้ มองภาพรวมคือ ทรัพยากรที่จะสนับสนุน หรือส่งเสริมการท่องเที่ยวให้กับชุมชนของแต่ละท้องถิ่น เพราะบ้านเมืองไทยของเราล้วนแล้วมีของดีให้เที่ยวชมกันไม่รู้จักเบื่อ
“ป่าต้นน้ำ บ้านน้ำราด” หมู่4 บ้านน้ำราด ตำบลบ้านทำเนียบ อำเภอคีรีรัฐนิคม จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นอีกหนึ่งของสถานที่ท่องเที่ยวที่ซุกตัวอยู่ในชุมชนเล็กๆถึงจะเป็นพื้นที่ท่องเที่ยวของชุมชนขนาดเล็กก็ตามแต่จากระบบนิเวศธรรมชาติของที่นี่ดูแล้วยิ่งใหญ่น่าเที่ยวชมมาก หากเป็นสมัยก่อนที่ระบบการสื่อสารยังไม่ล้ำหน้าด้วยยุคดิจิทอลแบบปัจจุบัน สถานที่แห่งนี้ก็ยังคงปิดตัวอยู่อย่างเงียบ แต่ด้วยโลกยุคปัจจุบัน“ป่าต้นน้ำ บ้านน้ำราด” กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยว ที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งของจังหวัดสุราษฎร์ธานี
หลายท่านคงเคยไปเที่ยวที่คลองท่าปอม คลองสองน้ำ จังหวัดกระบี่มาบ้างแล้วที่นั่นเป็นลำธารน้ำที่มาจากป่ามีสารละลายของหินปูนคือแคลเซียมคาร์บอเนต (Carbonate) เป็นสารธรรมชาติเกิดจากการตกตะกอน และสะสมตัวของหินในทะเล เปลือกหอย ปะการัง กระดูกสัตว์จนกลายเป็นหินปูน ท่าปอมคลองสองน้ำ มีสารละลายหินปูนจากผืนป่า ลงสู่คลองท่าปอมที่เชื่อมต่อกับทะเล คลองนี้น้ำใสตลอดปี เพราะสารละลายหินปูนจะทำให้น้ำในคลองมีฤทธิ์เป็นด่างตะกอนหินปูนจะตกลงเบื้องล่างจึงใสมองเห็นก้นคลอง ที่บ้านน้ำราดก็เช่นเดียวกัน เพียงแต่ป่าต้นน้ำบ้านน้ำราดเป็นน้ำจากป่าดิบชื้น ความสวยงามจึงอยู่ที่ลำคลองที่เลาะไปตามป่า และบางช่วงเป็นเหมือนบึงขนาดย่อม
ป่าต้นน้ำ บ้านน้ำราดแต่เดิมเป็นป่าในระบบธรรมชาติชาวบ้านที่หาของป่า ล่าสัตว์ เข้ามาพบราว 60 ปีที่แล้ว ต่อมามีการจับจองพื้นที่ป่าแห่งนี้เป็นที่ทำกิน ทั้งที่นาข้าวและสวนยางพารา เคยมีความขัดแย้งในการแบ่งที่ดินทำกินแต่ก็ตกลงกันได้ เนื่องจากป่าแห่งนี้เป็นแหล่งน้ำสำคัญทางการเกษตร ปีพ.ศ 2539 มีแกนนำชุมชนประกอบด้วย กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน องค์การบริหารส่วนตำบล พูดคุยถึงการอนุรักษ์พื้นที่ป่าต้นน้ำ ปี พ.ศ 2544 มีกระแสอนุรักษ์คลองมะเลาะเป็นคลองสำคัญของป่าต้นน้ำด้วยการสร้างฝ่ายชะลอน้ำ รอบป่าต้นน้ำ ปี พ.ศ 2551 มีการตั้งกลุ่มอนุรักษ์อย่างเป็นรูปธรรม มีกลุ่มอนุรักษ์ เพื่อดำเนินกิจกรรมเฝ้าระวังการรุกทำลานป่า การปลูกป่าทดแทน ประสานงานกับหนวยงานด้านการอนุรักษ์ธรรมชาติ
ปีพ.ศ 2558 กรมการปกครอง เข้ามาสำรวจและเผยแพร่ระบบธรรมชาติของ ป่าต้นน้ำ ออนไลน์จนเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยวและต่อเนื่องถึงปี 2559 จนมีนักท่องเที่ยวเข้ามาเที่ยวชมกันมากขึ้น
ปี พ.ศ 2560 จึงขอจัดตั้งเป็นป่าชุมชนกับกรมป่าไม้จำนวนพื้นที่ 1,190 ไร่ ปัจจุบันขึ้นทะเบียนเป็นป่าชุมชนกับกรมป่าไม้ได้รับการสนับสนุนทางวิชาการด้านการอนุรักษ์ เนื่องจากมีความหลากหลายทางชีวภาพของระบบนอเวศในป่าแห่งนี้ เพื่อเป็นแหล่งท่องเที่ยวศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศธรรมชาติ มีนักท่องทียวมาเที่ยวชมจำวนมาก แต่ป่าแห่งนี้ก็ยังบริหารจัดการดูแลได้เป็นอย่างดี
จากสุราษฎร์ธานีเดินทางตามถนน 401 (สุราษฎร์ธานี-ตะกั่วป่า) ถึงอำเภอคีรีรัฐนิคมระยะทางราว 70 กิโลเมตร ถึงแยกเข้า อำเภอให้เลี้ยวซ้ายเข้าตำบลบ้านทำเนียบ ไปบ้านน้ำราดอีก 14 กิโลเมตร จากนั้นก็ถึงทางเข้าป่าต้นน้ำ บ้านน้ำราด ติดต่อสอบถามเจ้าหน้าที่ถึงข้อควรและไม่ควรปฏิบัติพร้อมชำระค่าธรรมเนียม 20 บาท แล้วเดินเข้าไปอีก 300 เมตร
การเดินเท้าเข้าไปก็เป็นปฐมบทของการทำความรู้จักระบบนิเวศแห่งนี้อย่างน้อยก็เห็นโครงสร้างของระบบธรรมชาติที่เป็นป่าดิบชื้นผสมกับสวนยางที่เป็นพื้นที่ทำกินของชาวบ้านอยู่บ้างแต่ภาพรวมก็ยังดูร่มคลึ้มชุ่มชื้นมีความเป็นธรรมชาติเกือบจะสมบูรณ์ ระยะทางเพียงสามร้อยเมตรพอเรียกให้เหงื่อซึมๆถึงทางเข้าป่าต้นน้ำ ภาพแรกที่เห็นเป็นสระขนาดใหญ่รายล้อมด้วยไม้ป่าน้อยใหญ่ น้ำใสสะท้อนแผ่นฟ้าและเงาไม้ดูเขียวอ่อนอมฟ้า มีนักท่องเที่ยวท้องถิ่นเล่นน้ำกันอย่างสนุกสนาน ฉากหน้า ฉากหลังของป่าต้นน้ำ บ้านน้ำราด ดูราวกับป่าหิมพานต์ ธรรมชาติรังสรรค์ได้ลงตัวอย่างเหลือเชื่อ จากสระขนาดใหญ่มองไกลออกไปราวร้อยเมตรมีทางเดินเลียบเลาะหมู่แมกไม้ระหว่างทางมีจุดแวะพักนั่งชมวิวเลยไปอีกหน่อยเป็นจุดพายเรือชมวิวเข้าไปในเขตป่าต้นน้ำ บรรยากาศร่มรื่นมาก ประกอบกับน้ำใสไหลเย็นด้วยมีสารละลายของหินปูนจึงทำให้เกิดตะกอนนอนก้น น้ำใสราวกับกระจกขณะเดียวก็ยังมีนักท่องเที่ยวเล่นน้ำตลอดแนวคลองอย่างเพลิดเพลิน เวลาผ่านไปมีนักท่องเที่ยวเข้ามาชื่นชมบรรยากาศ ลงเล่นน้ำ พายเรือชมวิว อย่างไม่ขาดสาย ส่วนตัวก็นั่งชมบรรยากาศโดยรอบเนื่องจากเย็นสบายกับสายลมอ่อนๆที่พัดโชยมาจากชายป่าต้นน้ำ เวลาผ่านชั่วโมงเศษ แต่ความรู้สึกที่ชมวิว ผ่านไปเร็วเกินความรู้สึกที่สู่สัมผัสขณะนั้นอาจเป็นเพราะกำลังส่งใจถึงใครบางคนที่อยากให้มานั่งเคียงข้างอยู่ด้วยยามนั้น
ต้องยอมรับว่าป่าชุมชน “ป่าต้นน้ำ บ้านน้ำราด” อำเภอคีรีรัฐนิคม สุราษฎร์ธานี เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจอีกแห่งหนึ่งของเมืองสุราษฎร์ แม้จะมีขนาดไม่ใหญ่โต แต่ด้วยความที่มีธรรมชาติของป่าดิบชื้นรายล้อมช่วยโอบกอดให้ป่าต้นน้ำ บ้านน้ำราด แห่งนี้ดูราวกับวิมานที่ทวยเทพรังสรรค์ปั้นแต่ง หากใครเยื้องกายเข้าไปสู่ออ้มกอดของป่าแห่งนี้แล้ว ก็มักจะรำพึงรำพันเอ่ยถึงอยู่เสมอ
**ขอขอบคุณ อาจารย์ สุเทพ ศิริพันธ์ ที่ให้ข้อมูลและแนะนำพาทีมงานเที่ยวชมป่าต้นน้ำ บ้านน้ำราด
ทวีศักดิ์ เกษปทุม
